اختلال میسوفونیا چیست و چگونه می توان با آن زندگی کرد؟ - علیرضا و محسن

به گزارش علیرضا و محسن، برخی از افراد از با شنیدن صداهای تکرار شونده مثل جویدن غذا، ضربه زدن به میز با اتوماتیک یا خراشیدن سطوح ناراحت می شوند و به شدت آزار می بینند. میسوفونیا یا سندروم حساسیت انتخابی صدا، اختلالی است که شنیدن صداهایی خاص برای فرد مبتلا به آن کاملا غیر قابل تحمل است. به بیان ساده، میسوفونیا را می توان حساسیت شدید به صداهای خاص توصیف کرد.

این کلمه (Misophonia) از کلمه ای یونانی به معنای نفرت از صدا گرفته شده است و در این مطلب از علیرضا و محسن مگ می خواهیم درباره آن با شما صحبت کنیم.

میسوفونیا یا صداگریزی چیست؟

همان طور که اشاره کردیم، حساسیت شدید به صداهای خاص میسوفونیا یا صداگریزی نام دارد. اگر شما به با میسوفونیا درگیر باشید ممکن است به محض شنیدن صدایی که آزارتان می دهد دوست داشته باشید یکی از کارهای زیر را انجام دهید، حتی شاید واقعا آن ها را هم انجام داده باشید:

• بلافاصله اتاق را ترک می کنید.
• دست های خود را روی گوش هایتان فشار می دهید.
• فریاد می زنید: این صدا رو در نیار!

بعضی از محرک ها ممکن است آن قدر باعث ناراحتی فرد درگیر با میسوفونیا شوند که او تصمیم به عدم حضور در موقعیت های خاص و عدم معاشرت با افرادی خاص بگیرد. وقتی فرد از صدای غذا خوردن دیگران آزار می بیند تصمیم می گیرد تمام وعده های غذایی خود را به تنهایی بخورد و از رفتن به رستوران، کافه یا هر مکان عمومی دیگری که مردم در آن غذا می خورند اجتناب کند.

محققان در سال 2001 برای اولین بار درباره میسوفونیا صحبت کردند، اما تحقیقات درباره آن هنوز در مراحل اولیه خود به جای مانده است. بعضی از کارشناسان میسوفونیا را یک بیماری می دانند اما بعضی دیگر اعتقاد دارند می تواند یکی از نشانه های عدم سلامت روان باشد. در آخرین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، میسوفونیا به عنوان یک اختلال معرفی نشده است اما بعضی از متخصصین پیشنهاد داده اند در ویرایش های بعدی آن را در دسته اختلالات وسواسی جبری و مرتبط قرار دهند.

علائم میسوفونیا

بارزترین نشانه ابتلا به میسوفونیا واکنش شدید فرد در هنگام شنیدن صداهای محرک است. اما اگر قرار باشد طیف احساسات، عواطف و نشانه های فیزیکی آن آنالیز گردد، می توان علائم را طبق فهرست زیر دسته بندی کرد:

• احساس ناراحتی، تحریک و انزجار
• خشم، عصبانیت، احساس پرخاشگری از جمله میل به حمله فیزیکی یا کلامی
• عصبی بودن یا ناراحتی در موقعیت هایی که صدای آزاردهنده ایجاد می گردد
• احساس اضطراب یا وحشت از جمله احساس به دام افتادن یا از دست دادن کنترل
• احساس سفتی یا فشار در تمام بدن یا در قفسه سینه
• افزایش ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن

این علائم معمولا برای اولین بار در سنین پیش از نوجوانی یا نوجوانی ظاهر می شوند. فرد درگیر میسوفونیا ممکن است احساس کند در برابر بعضی از صداها می تواند بدترین و خشن ترین واکنش را نشان دهد. مدیریت احساسات ایجاد شده بعد از تحریک صدایی بسیار سخت است و گاهی می تواند باعث ناراحتی عمیق فرد گردد. گاهی ممکن است فرد تصمیم بگیرد محل کار، مدرسه یا جمع دوستان و خانواده را ترک نموده و تنها بماند.

صداهای تحریک نماینده میسوفونیا

صداهای تحریک نماینده میسوفونیا می توانند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشند. بعلاوه در طول زمان این صداها تغییر می نمایند و شدت تحریک نمایندگی آن ها کم یا زیاد می گردد. میسوفونیا با حساسیت به یک صدا آغاز می گردد، اما در همان زمان هم صداهای دیگر می توانند باعث ایجاد ناراحتی جزئی در فرد شوند و واکنش های مشابهی پیش آورند. از رایج ترین صداهایی که باعث حساسیت افراد درگیر با میسوفونیا می گردد و می تواند باعث بروز واکنش های بسیار شدید گردد، صداهای دهانی است که به وسیله اطرافیان ایجاد می گردد. صداهایی مثل:

• خرد کردن و جویدن غذا
• هورت کشیدن
• قورت دادن
• تنفس بلند
• پاکسازی گلو
• برخورد لب ها

از دیگر صداهای تحریک نمایند افراد درگیر با میسوفونیا را می توانید در فهرست زیر ببینید:

• بو کشیدن
• نوشتن
• زدن دکمه اتوماتیک
• خش خش کاغذ یا پارچه
• تیک تاک ساعت
• کوبیدن کفش
• صدای کشیده شدن دست روی ظروف
• سوهان زدن یا کوتاه کردن ناخن
• زمزمه کردن
• صدای جیرجیرک یا پرندگان
• صدای نظافت حیوانات

برای بعضی از افراد محرک های بینایی هم می توانند باعث ایجاد واکنش هایی شبیه به صدا شوند. محرک هایی مثل:

• تکان دادن پاها
• مالیدن بینی
• چرخاندن مو یا قلم
• جویدن با دهان باز
• حرکت دادن لب ها یا فک در هنگام جویدن غذا

این ایده مطرح شده است که اگر فرد درگیر با میسوفونیا همان صدا را فراوری کند هیچ ناراحتی ای در او ایجاد نمی نماید، اما وقتی صداها از طرف دیگران باشد به شکل یک محرک قوی عمل می نماید.

میسوفونیا چه حسی دارد؟

اگر میسوفونیا را تجربه ننموده باشید ممکن است با تماشا ناراحتی یا عصبانیت افراد درگیر با این اختلال بسیار تعجب کنید. برای درک بهتر این شرایط سعی کنید تصور کنید وقتی صدایی که از آن متنفر هستید را می شنوید چه احساسی دارید. مثلا همه از صدای کشیده شدن ناخن روی تخته سیاه متنفر هستند، بعضی از افراد از صدای گریه کودک متنفر هستند و عده زیادی هم با شنیدن صدای بوق ماشین اذیت می شوند.

وقتی این صداها را می شنوید احساس می کنید اعصابتان تحت فشار است، صورتتان در حال داغ شدن است و می خواهید هر چه زودتر صدا را قطع کنید یا محل را ترک کنید. وقتی درگیر میسوفونیا نیستید به ندرت متوجه واکنش های آزاردهنده در برابر صدا می شوید، اما اگر این موقعیت هایی که توصیف کردیم را تصور کنید حتما متوجه خواهید شد که فرد درگیر با این اختلال چه فشاری را تحمل می نماید.

افراد مبتلا به میسوفونیا در طول روز به طور مداوم صداهایی را می شنوند که آزارشان می دهد و این موضوع زندگی را برای آن ها سخت می نماید. درک این موضوع به وسیله اغلب مردم سخت است و اگر واکنشی نشان داده گردد، به آن ها برچسب عصبی بودن و زیادی حساس بودن می زنند. همین موضوع باعث انزوای آن ها می گردد.

دکتربارون لرنر، نویسنده و استاد دانشگاه نیویورک، مبتلا به میسوفونیا است و اینطور شرح می دهد که تمام صداهای ماشه ای افتضاح هستند. او می گوید: شنیدن این صداها مثل این است که خون شما آغاز به جوشیدن می نماید. او شرح می دهد که شنیدن این صداها باعث بروز علائم فیزیکی اضطراب مثل ضربان قلب و معده درد می گردد.

دکتر مارشا جانسون، شنوایی شناس کلینیک درمان و وزوز گوش و هیپراکوزیس اورگان، معتقد است افراد مبتلا به میسوفونیا قبل از اینکه حتی از نظر شناختی متوجه صدای ماشه ای شوند، آغاز به نشان دادن واکنش می نمایند. جانسون بیشتر از 20 سار در خصوص میسوفونیا مطالعه نموده و می گوید: این اختلال مانند یک سونامی از پاسخ های منفی است. آنی و بزرگ است و بیشتر عملنمودهای شناختی فرد را در اختیار می گیرد.

چه چیزی باعث بروز میسوفونیا می گردد؟

محققان هنوز علت معینی برای ایجاد میسوفونیا در افراد پیدا ننموده اند فقط می دانند این بیماری در افرادی که با یک یا چند اختلال زیر درگیر هستند بیشتر دیده می گردد:

• اختلالات اضطرابی
• سندروم تورت
• وزوز گوش

بعضی از محققان هم معتقدند ارتباط بالقو ای بین میسوفونیا و اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) وجود دارد. لرنر به این نکته اشاره می نماید: در حالی که به نظر می رسد میسوفونیا شرایط مخصوص به خود را دارد اما باید بدانید که اشتراکاتی با دیگر اختلال ها دارد و با علائم بعضی از آن ها هم پوشانی دارد.

جانسون می گوید: سال های سال افراد مبتلا به میسوفونیا به اشتباه در دسته افراد مبتلا به اضطراب، فوبیا و دیگر اختلالاتی از این دست قرار داده می شدند. اما میسوفونیا ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد. شرایطی مثل:

• از دوران بلوغ آغاز می گردد و اولین علائم معمولا بین 9 تا 12 سالگی ظاهر می گردد.
• خانم ها علائم شدیدتری را نسبت به آقایان گزارش می دهند.
• محرک اولیه معمولا از طرف والدین یا اعضای خانواده ایجاد می گردد و محرک های تازه با مرور زمان به آن اضافه می شوند.
• معمولا فرد یا افراد دیگری هم در خانواده یا فامیل به آن مبتلا هستند.

شرایط شیمیایی مغز افراد درگیر با میسوفونیا

در مطالعه ای کوچک که در سال 2019 انجام شد معین شد میسوفونیا می تواند به علت ارتباط با حساسیت بالا بین قشر شنوایی و شبکه برجسته ایجاد گردد. قشر شنوایی بخشی از مغز است که صداها را پردازش می نماید و شبکه برجسته هم معین می نماید به چه صداهایی با چه مقدار دقتی توجه کنید. این ارتباط نامنظم منجر به افزایش فعالیت در بخش های خاصی از مغز می گردد که باعث ایجاد تجربیات ناخوشایندی از واکنش های احساسی در فرد می گردد.

در مطالعه دیگری که در سال 2021 انجام شد معین شد میسوفونیا با حجم بزرگتر آمیگدال همراه با اتصال نامنظم مغز مرتبط است. آمیگیدال به پردازش احساسات یاری می نماید و باعث بروز واکنش های فرد به محرک هایی مثل ترس یا تهدید می گردد. محققان می گویند حساسیت به صداها و واکنش های شدید به صداهایی خاص می تواند تا حدی به میزان آمیگدال مربوط باشد.

زندگی با میسوفونیا

در حال حاضر هیچ درمانی برای میسوفونیا وجود ندارد اما روش هایی برای مدیریت علائم وجود دارد که در ادامه آن ها را آنالیز می کنیم.

1. درمان بازآموزی وزوز گوش

وزوز گوش باعث می گردد صداهایی مثل زنگ را بشنوید که هیچ کسی نمی شنود. درمان بازآموزی وزوز گوش ابتدا برای یاری به افراد مبتلا به این عارضه و یاری به یادگیری و پذیرش آن صداها طراحی شد، اما می تواند به افراد مبتلا به میسوفونیا هم یاری کند تا با صداهای محرک کنار بیایند.

2. ضدشرطی کردن

در این روش یک محرک صوتی ضعیف را با موضوعی که باعث ایجاد احساسات مثبت یا شادی می شوند جفت می نمایند. موضوع مورد علاقه می تواند آهنگ محبوب، عکس یکی از عزیزان یا لمس چیزی آرامش بخش باشد. در یک مطالعه موردی که در سال 2015 انجام شد معین شد این روش به یک زن مبتلا به میسوفونیا یاری نموده است تا شدت واکنش خود را به محرک های صوتی کاهش دهد.

3. استراتژی های مقابله ای

خروج از محلی که صدای تحریک نماینده شنده می گردد یک تکنیک مقابله ای است، اما گاهی شرایط به شکلی است که امکان ترک محل وجود ندارد. به همین علت ضروری است که از استراتژی های دیگری برای جلوگیری از شنیدن صدا و ایجاد ناراحتی استفاده کرد. کارهایی مثل:

• استفاده از هدفون های ضدنویز
• گوش دادن به موسیقی، صداهای آرام بخش یا نویز سفید
• پرت کردن حواس از صدای آزار دهنده با یاری یک مانترا یا جمله تاکیدی آرامش بخش
• درخواست مودبانه از فرد برای توقف فراوری صدا

جانسون می گوید صدای باران، طبیعت یا سایر صداهای مشابه به مراجعین یاری نموده است علائم واکنشی خود را تا 85% کاهش دهند.

4. استفاده از مشاوره

یک مشاور متخصص به فرد مبتلا به میسوفونیا یاری می نماید درباره مسائل و صداهایی که برایش آزاردهنده است صحبت کند. بعلاوه مشاور به فرد یاری می نماید درمان شناختی-رفتاری را آغاز نموده و راهبردهای موثری برای مقابله با این بیماری را یاد بگیرد. درمان شناختی-رفتاری نوعی درمان است که به فرد یاری می نماید به افکار و واکنش های ناخواسته توجه نموده و آن ها را اصلاح کند. این درمان می تواند به فرد یاری کند احساسات روحی و فیزیکی ناشی از تحریک با صداها را کنترل کند.

مرور کلی

میسوفونیا یا صدابیزاری اختلالی است که به عقیده بعضی از متخصصان، با اختلالاتی مثل OCD و اضطراب ارتباط مستقیم دارد. فرد مبتلا به میسوفونیا با شنیدن صداهای خاصی ناراحت، آزرده یا عصبانی می گردد و این تحریک می تواند فرد را تا مرز پرخاشگری و خشونت هم برساند. در حال حاضر این اختلال جز اختلالات سلامت روان دسته بندی نشده، اما متخصصین امیدوارند در به روز رسانی بعدی مستندات مرجع روانشناسی، آن را در دسته اختلالات روان جای دهند. اگر بعد از خواندن این مطلب احساس کردید شما هم از دسته افراد صدابیزار هستید، حتما برای درمان به یک متخصص روانشناس معتبر مراجعه کنید.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت علیرضا و محسن مگ را بخوانید.

منبع: Healthline