اسماعیل کهرم: درگیر جنگ آب هستیم - علیرضا و محسن

به گزارش علیرضا و محسن، خوزستان، میزبان بزرگترین رودخانه های ایران امروز تشنه است؛ منابع آب محدودش همگی پشت سد ها مانده اند و بی آبی صدای مردم را درآورده است.

به گزارش خبرآنلاین، کارشناسان می گویند مقصر حال و روز امروز این استان نه کمبود طبیعی آب بلکه سیاست های مدیریتی اشتباه در سال های گذشته است که باعث شده تابستان به تابستان آب کمتری از سد های قرار گرفته روی پنج رودخانه این استان به خانه های مردم و مراتع کشاورزی برسد.

ناماعیل کهرم، بوم شناس، فعال محیط زیست و مشاور اسبق سازمان محیط زیست در این باره می گوید: در خوزستان پنج رودخانه کرخه، کارون، دز، جراحی و مارون وجود دارند. کارون یکی از بزرگترین رودخانه های ایران است که حتی قابل کشتی رانی است. اما سوال این است که ما با این رودخانه ها و منابع آب چه کردیم؟ زمانی اعضای خانواده با یک کوزه آب می آوردند. الان این طور نیست، در این دوره سد می سازند و پشت سد ها شبکه های آب رسانی ایجاد می نمایند که این منابع آب وارد خانه یا مزرعه افراد بگردد.

این شرایط البته تنها به خوزستان خلاصه نمی گردد و ورشکستگی آبی به یکی از بحران های ترسناک منطقه ها مختلفی در کشور تبدیل شده است، بحرانی که با اعتراضات مردم همراه بوده است.

در این مدت کارشناس ها بار ها هشدار دادند که عدم بهبود شرایط مدیریت آبی می تواند پیامد های خطرناکی داشته باشد.

کهرم می گوید: ما همین حالا هم درگیر جنگ آب هستیم، چندی پیش در ورزنه در استان اصفهان مردم نسبت به بی آبی و نحوه مدیریت آب اعتراض کردند و با آن ها برخورد شد. جنگ آب چه چیز دیگری غیر از این است؟ جنگ آب آغاز شده و ما درون آن قرار داریم. آب زاینده رود را به یزد می برند و بعد مردم می گویند پشمک های ما بوی گز اصفهان را گرفته است. نام این نوع اتفاقات جنگ آب است.

مشروح مصاحبه با ناماعیل کهرم، بوم شناس را اینجا بخوانید:

آقای کهرم، خوزستان همواره از استان های پرآب ایران بود، اصلی ترین علتی که این استان امروز به این حال و روز افتاده چیست؟

الان هم خوزستان از استان های پرآب کشور است، اما متاسفانه بعضی افراد غیرمتخصص در کشور ما سمت گرفتند و نتیجه این موضوع هم وضعی است که امروز درست کردند.

در خوزستان پنج رودخانه کرخه، کارون، دز، جراحی و مارون وجود دارند، کارون یکی از بزرگترین رودخانه های ایران است که حتی قابل کشتی رانی است. اما سوال این است که ما با این رودخانه ها و منابع آب چه کردیم؟ زمانی اعضای خانواده با یک کوزه آب می آوردند. الان این طور نیست، در این دوره سد می سازند و پشت سد ها شبکه های آب رسانی ایجاد می نمایند که این منابع آب وارد خانه یا مزرعه افراد بگردد.

یعنی شما می گویید با وجود این تعداد سد در خوزستان شبکه آب رسانی مشکل دارد؟

بله، وقتی این شبکه ها وجود نداشته باشد ما باید از همان سیستم های قدیمی استفاده کنیم، اما در جمعیت 85 میلیونی نمی توانیم با کوزه به مردم آب برسانیم. این ها سد هایی مثل سد گتوند را ساختند که آب کارون را شور نموده است. تمام این ها به وسیله کارشناسان پیشبینی شده بود.

چرا پیشبینی های کارشناسان جدی گرفته نشد؟

چون کسانی در مقام تصمیم گیری هستند که روی کار کارشناس خط می زنند در حالی که کار های تخصصی این چنینی احتیاج به افراد کارشناس دارند. من یک بار در مصاحبه ای در تلویزیون نسبت به وضع خشکسالی سیستان وبلوچستان هشدار دادم، بعد دو فرد از وزارت نیرو به خانه من آمدند و گفتند که قبل از صحبت کردن اول باید با آن ها مشورت کنم!

این طور با افراد کارشناس برخورد می گردد. من هفت سال درباره آب مطالعه کردم. متخصصان دیگر آب شناس در سطح بین المللی مثل آقای کاوه مدنی هم وجود دارند، که همگی خارج از ایران هستند و انواع جایزه های بین المللی را می گیرند. مسئله آب احتیاج به متخصص دارد. می گویند یک بار فرزند اینشتین به او گفت که می خواهد در زمینه رودخانه ها و آب دانشمند گردد، اینشتین در پاسخ گفت که من خودم هم این موضوعات را نمی فهمم. زندگی بشریت به آب و نحوه مدیریت آن بستگی دارد.

این مدیریت غلط به چه نحوی باعث شده که حالا مردم در خورستان نسبت به بی آبی اعتراض نمایند؟

درست است که در خوزستان پنج رودخانه داریم، اما برای مدیریت آن ها باید سرمایه گذاری و تحقیق کنیم. سد ها جنبه تبلیغاتی دارند و به همین علت سدسازی در کشور ما انجام می گردد، اما بعد شبکه آب رسانی آن ساخته نمی گردد. یعنی آب به خانه مردم نمی رسد و مردم تشنه می شوند. ما احتیاج به مطالعه، سرمایه گذاری، شبکه سازی و لوله کشی داریم؛ هیچکدام از این اقدامات انجام نمی گردد و فقط دیواره ای به نام سد داریم که اگر باران نیاید هر دو سمت آن خشک می گردد.

خوزستان الان آب دارد، اما آب به دست مردم نمی رسد. وقتی هم که باران می آید در آبادان آب با فاضلاب قاطی می گردد. به همین علت استانی که سال هاست به یک ایران نان، عظمت، پول و نفت داده خودش درگیر مسئله آب است.

رئیس جمهور روز گذشته وضع کشاورزی در آن منطقه و برنج کاران را یکی از عوامل بی آبی خوزستان اعلام کردند، نحوه کشاورزی چقدر در بحران امروز خوزستان تاثیر داشته است؟

باید بپرسیم که خودشان در این رابطه چه کاری انجام دادند و واقعا نمی توانستند جلوی آن را بگیرند؟ این کشاورزان پمپ را در رودخانه می اندازند و آب آن را می گرفتند، اگر یک بخش نامه در این رابطه صادر می شد، همه این کار ها متوقف می شد.

وزارت نیرو اجازه داد که مردم در استان خشک کویری اصفهان برنج بکارند. در ایران حداکثر سه استان گیلان، مازندران و گلستان توانایی کاشت برنج را دارند. اما الان در 11 استان برنج کاشته می گردد، در اصفهان در کرانه زاینده رود هندوانه و طالبی کاشته می گردد. چرا اجازه دادند این اتفاق رخ بدهد؟

وزارت کشاورزی در این رابطه چه کاری انجام داده است؟ وظیفه این وزارتخانه معین رژیم کشاورزی ایران است، اما من نمی دانم چه کاری انجام می دهند. رژیم کشاورزی ما اساسا اشتباه است و هنوز که هنوز است مانند دوره کوروش کبیر کشاورزی می کنیم، الان سیستم های آبیاری مختلف در جهان آمده است، کی می خواهیم به انجام این نوع اقدامات برسیم؟ ما باید پولمان را در این نوع فناوری ها هزینه کنیم.

راهکاری که بتوانیم حداقل در یک زمان کوتاه اوضاع منابع آبی این استان را بهتر کنیم چیست؟

هیچ راهکار آنی وجود ندارد، سال ها طول کشیده و چنین زجری به ما وارد شده است. این زجر یک شبه علاج نمی گردد. در میان مدت 5 ساله یا بلندمدت 10 ساله مرتع کاری اولین کاری ست که باید انجام بدهیم. آب در یک زمین خشک جاری می گردد، در حالی که اگر پوشش گیاهی در آن خاک وجود داشته باشد، حرکت آب آرام می گردد و به سمت سفره های آب زیرزمینی می رود.

تخمین زده می گردد که صدمیلیارد متر مکعب آب در ایران می بارد، 60درصد این مقدار آب باید وارد سفر های آب زیرزمینی گردد، اما تنها برای 10درصد این اتفاق رخ می دهد. یعنی درباره سفر های آب زیرزمینی هم کفگیرمان به ته دیگ خورده است. ما دیگر روی زمین و نه زیر آن آبی نداریم.

وزارت نیرو 97 درصد بودجه مطالعات آب را به آب های جاری و روان اختصاص داده است و برای آب های زیرزمینی که تشنگی ما را برطرف می نماید فقط 3 درصد کنار گذاشته اند. این یعنی اصلا درباره آب های زیرزمینی مطالعه ای صورت نگرفته است.

الان برای اولین بار مازندران، آب انبار ایران، کم آب شده است، چه برسد خوزستانی که زیر تابش آفتاب نان ما را می دهد، اما خودش بی آب شده است.

شما در یادداشتی درباره خوزستان نسبت به جنگ آب هشدار داده بودید، اگر اقداماتی که اشاره کردید واقعی نگردد چقدر خطر این اتفاق نزدیک است؟

ما همین حالا هم درگیر جنگ آب هستیم، چندی در ورزنه در استان اصفهان مردم نسبت به بی آبی و نحوه مدیریت آب اعتراض کردند و با آن ها برخورد شد. جنگ آب چه چیز دیگری غیر از این است؟ جنگ آب آغاز شده و ما درون آن قرار داریم. آب زاینده رود را به یزد می برند و بعد مردم می گویند پشمک های ما بوی گز اصفهان را گرفته است. نام این ها جنگ است.